W drugiej połowie XVI wieku coraz większą popularnością na Śląsku zaczęły cieszyć się nauki Marcina Lutra. Wszędzie tam gdzie panujący, korzystając z dobrodziejstw zasady cuius regio eius religio przeszli na protestantyzm, umacniały się wpływy zwolenników reformacji. Protestantyzm ugruntował się w księstwie cieszyńskim, brzesko-legnickim, karniowskim i bytomskim. Nową naukę przyjmowało wiele rodów magnackich. Przyjmuje się, że w połowie XVII wieku około 85 proc. szlachty śląskiej było wyznania ewangelickiego. Wpływom tym uległ m. in. Kaspar von Pückler właściciel dóbr niemodlińskich, który do Niemodlina sprowadził kaznodziejów protestanckich – polskiego i niemieckiego. Podobnie uczynił pan Korfantowa Adam Gotsch, dotąd żarliwy katolik, doprowadzając do przejęcia przez wyznawców luteranizmu miejscowego kościoła katolickiego.

W 1564 roku zgodnie z życzeniem Adama Gotscha w Korfantowie pojawił się wielebny Jerzy Fabricius. Wielebny urodził się w 1540 roku. W chwili objęcia parafii liczył sobie 24 lata. Nie wiadomo skąd pochodził. Wiadomo jednak, że był człowiekiem majętnym i często z prywatnej kiesy łożył na cele gminy. W pracy towarzyszyli mu diakoni, którzy mieszkali przy wejściu na plebanię. Wspólnie dokonali szeregu prac w świątyni i wokół niej. W 1603 roku Fabricius doprowadził do wybudowania drugiego kościoła w Korfantowie, pełniącego funkcje kaplicy cmentarnej. W 1610 roku z jego inicjatywy powstały dwie szkoły, dla dzieci z miasta i ze wsi. Stworzono także system stypendialny dla młodzieży, z którego korzystały także dzieci z Prudnika i Niemodlina. Był wreszcie Faber znawcą hutnictwa żelaza i za jego sprawą rozwinęło się kowalstwo w pobliskiej Kuźnicy.

W 1622 roku pastor zmarł. Pochówku dokonano na cmentarzu przykościelnym. Na płycie nagrobnej umieszczono napis: „W dniu 15 maja 1622 roku zasnął w Panu, w czasie głoszenia kazania senior Georgius Fabricius, ewangelicki pasterz, który był w tej gminie przez 58 lat. Zmarł przeżywszy 82 lata”.

Jeszcze przez 7 lat świątynia pozostawała w rękach innowierców. Nie znamy nazwisk następcy Fabriciusa. W 1629 roku kościół parafialny powrócił do katolików. Była to część szerszego procesu związanego z rozwojem kontrreformacji na Górnym Śląsku, szczególnie efektywnego na ziemiach należących do cesarskiej rodziny Habsburgów (tak jak księstwo opolsko – raciborskie), gdzie nakazano wypędzenie pastorów, odebranie ewangelikom kościołów ongiś katolickich, chociaż odbierano także wybudowane przez nich – tak jak uczyniono to w Korfantowie. Walka ze skutkami reformacji stanie się odtąd priorytetem w działaniach księży parafialnych.

Pomimo sprzyjającej koniunktury politycznej protestantyzm w Korfantowie i w sąsiednich miejscowościach był nadal silny. Potwierdzają to źródła kościelne. W 1679 roku, z polecenia ks. kardynała Fryderyka Haskiego, parafię Korfantów wizytował dziekan z Namysłowa ks. Joanston, który w protokole powizytacyjnym stwierdza, że główną przyczyną utrzymywania się protestantyzmu jest fakt pozostawania przy tej wierze miejscowych ziemian – von Nowagków.  Akta wizytacyjne z 1687 roku informują, że tylko 4 rodziny w obrębie parafii wyznawały protestantyzm, natomiast pozostałych 300 rodzin to katolicy. Taki stan to zasługa miejscowego proboszcza ks. Ignacego Dibaliusa, żarliwego duszpasterza i krzewiciela wiary katolickiej. Na początku XVIII wieku, w okresie gdy proboszczem parafii Korfantów był Anton Laufhner, odnotowano powrót 13 osób na łono kościoła. Jest to ostatnia informacja dotycząca zwalczania protestantyzmu w dokumentach parafialnych.

Wydaje się, że katolicy w końcu zaakceptowali obecność innowierców w parafii, w każdym razie walka z nimi przestała być priorytetem. Gmina ewangelicka, mimo że niewielka trwała we wspólnocie. Kolejni protestanccy właściciele majątku korfantowskiego chętnie użyczali współbraciom w wierze pomieszczeń pałacowych na nabożeństwa oraz sprzyjali osadnictwu. Jeden z nich, Hermann Nicolaus Friedrich von Burghauss – wielki filantrop i działacz społeczny, stworzył fundację Adela ze stacją opieki dla protestanckich dziewcząt prowadzoną przez diakonise. Na początku lat 40. XIX wieku na zaproszenie hrabiego Burghaussa, w okolice Korfantowa przybyli osadnicy protestanccy pochodzący głównie z powiatu prudnickiego i z Austrii. W 1844 roku osiedlili się oni na terenie korfantowskiego majątku i założyli wieś Hillersdorf (obecnie Wielkich Łąkach).

W drugiej połowie XIX wieku ewangelicy przeprowadzili szereg inwestycji w Korfantowie. W 1842 roku wybudowano kościół ewangelicki z plebanią oraz szkołę. W 1883 roku oddano nowy cmentarz wyznaniowy. W 1891 roku przekazano gminie ewangelickiej płytę nagrobną pastora Fabriciusa, która dotąd znajdowała się w kościele katolickim. Do ewangelickiej parafii Korfantów należało 21 wsi z powiatu niemodlińskiego i 10 z prudnickiego. W połowie XIX wieku roku w Korfantowie mieszkało 140 ewangelików, w Wielkich Łąkach – 153, w Ulianówka – 8, a w Rączce – 7.

Na podstawie źródeł kościelnych możemy określić liczbę ewangelików w wybranych miejscowościach gminy Korfantów, w latach 1905 i 1912.

Po zakończeniu II wojny światowej na Śląsk przybyli osadnicy polscy, w przytłaczającej większości wyznania katolickiego. Bez gospodarzy kościół ewangelicki w Korfantowie szybko uległ dewastacji. Podobny los spotkał cmentarz ewangelicki oraz dawny kościół cmentarny wybudowany w 1603 roku. Z okresu protestanckiego do naszych czasów przetrwały jedynie dwa zabytki stanowiące przykłady sztuki nagrobkowej. Znajdują się w kościele parafialnym w Korfantowie.

Pierwszym z nich jest renesansowa płyta nagrobna najmłodszej córki Henryka Schuberta – Urszuli, z 1591 roku. Kamienna, z płaskorzeźbą przedstawiającą dwie postacie klęczące pod krzyżem, z widniejącym nad nimi wizerunkiem Boga Ojca i aniołów, z inskrypcją: „Pozwólcie dzieciom przychodzić do Mnie, nie przeszkadzajcie im; do takich bowiem należy królestwo Boże”.

Drugi, młodszy o blisko sto lat to barokowy grobowiec Henryka Wacława Nowagka – pana feudalnego Friedlandu, który zmarł w 1681 roku podczas epidemii dżumy. Mimo tego, że był protestantem wystawiono mu w 1682 roku, w kościele parafialnym reprezentacyjny pomnik nagrobny, z leżącym rycerzem w pełnej zbroi, na epitafie przyściennym z aniołami podtrzymującymi płytę. Pomnik wykonano z marmuru. Pierwotnie grobowcowi towarzyszyła większa forma ornamentalna, której elementy zachowały się do dzisiaj i można je zobaczyć w kościele.

Marek Misztal

Za: Ewangelicy w Korfantowie, „Nowy Biuletyn Szkolny” nr 10/2000, 31-32.