Najstarsze dzieje Korfantowa

  Mikroświaty

mapakorfRejon, w którym położony jest Korfantów przechodził najbujniejszy rozwój gospodarki w XIII w. Związane to było między innymi z występowaniem w tym miejscu dobrych gleb i złóż torfu. Okres ten zaowocował powstaniem na Śląsku wielu miast, które w większości przetrwały bez zmian do końca XIX w. Na Równinie Niemodlińskiej istniały wówczas trzy miasta: Niemodlin, Ścinawa Mała i Korfantów.

Nie znamy dokładnej daty uzyskania przez Korfantów praw miejskich. Najczęściej przyjmuje się, że nastąpiło to dopiero w drugiej połowie XIV wieku . Należy jednak przypuszczać, że swoimi korzeniami dzieje naszego miasta sięgają głębiej, do XIII w. Świadczy o tym choćby istnienie murowanego kościoła, który nie powstałby na pustkowiu. Jednak jest to rozważanie czysto dedukcyjne.
Osady typu targowego, takie jak Korfantów, były z zasady niewielkimi ośrodkami na peryferiach Śląska, oddalonymi od głównych centrów politycznych. Samo miasteczko było lokalnym centrum handlowym i komunikacyjnym powiązanym ze szlakami tranzytowymi.

Najstarsze informacje źródłowe związane z Korfantowem, często występują w kontekście  szerszych zestawień, czy też informacji dotyczących raczej właścicieli majątku Friedland niźli samej osady.

Niektóre publikacje wskazują, że pierwsza wzmianka pochodzi z 10 stycznia 1323 r. Wówczas to w dokumencie miejskim z Nysy wymieniono rajcę Heinricha von Friedland. Trudno jednak stwierdzić, czy ma to związek z Korfantowem, czy jest to raczej zbieżność przypadkowa?
Kolejny ślad pojawia się w 1335 r. W spisie dziesięcin (Decemregister) nuncjusza papieskiego Galhardusa de Carceribusa, występuje nazwa miejscowości utożsamiana z Korfantowem – Hurtlandt (ecclesia in Hurtlanth) . Powszechnie przyjmuje się rok 1335, za datę początkową Korfantowa.
W późniejszych dokumentach w stosunku do Korfantowa używa się nazwy Friedland, co można tłumaczyć jako „spokojny zakątek”. W wielu przypadkach właściciele majątku Friedland występowali jako świadkowie w dokumentach książęcych. I tak, w dokumencie Bolka niemodlińskiego, z 1347 r. figuruje Andto de Fredland (być może imię zostało mylnie zapisane i powinno brzmieć Arno). W 1379 r. Henryk niemodliński założył kolegiatę przy kościele parafialnym w Głogówku. W dokumencie wymieniającym członków kapituły założycielskiej, na siódmym miejscu, obok nazwy wsi Ranisz (Rączka) widnieje Andto de Fredland, zapewne proboszcz parafii korfantowskiej. Pięć lat później potwierdził to także dokument biskupi.
W roku 1427 Bernard niemodliński przyznał Żydom dziesięcioletni przywilej ochronny. Na dokumencie książęcym potwierdzającym przywilej znajduje się jako świadek kapitan z Opola, Heinrich Degeshym, pan Friedlandu. Natomiast na dokumentach książęcych z lat: 1434, 1435, 1441 i 1447 wymienia się syna Heiricha Degeshyma, Thomasa von Fredlandt. W dokumencie czeskim z 1448 r., wymienia się Hinczę z Fridlantu. Niemiecki popularyzator historii lokalnej Walter Krause opisując w 1939 r. tę wzmiankę źródłową, był oburzony na to, że „nasz Heinze” mógł wystąpić jako Hincza, a w późniejszych dokumentach nazywać się- po polsku- „Friedlandsky”.
Z tych lat pochodzi także ciekawa informacja dotycząca parafii Friedland. W 1447 r. opolski archidiakon doktor Nikolaus Wolff sporządził wykaz świętopietrza, z którego wynika, że Parafia Korfantów płaciła o 20 groszy więcej od innych wymienionych w wykazie.
Do połowy XV w. Korfantów wraz z przyległościami wchodził w skład posiadłości Piastów opolskich, następnie trafił w ręce rodów magnackich: Beroschinsky, Schaff-Gotsch, Denewitz, Mettich, Buchta, Nowak, Burghauss, Pückler. Pierwsza dokładna wzmianka dotycząca prywatnych właścicieli majątku Friedland pochodzi z 1470 r. Wówczas to Paulik z Fridlantu sprzedał miasto Dlugimilowi z Beraw.
Ostatnia informacja dotyczy wydarzenia z początków XVI w. Jak informuje kronika parafialna, w roku 1516 doszło do tragicznej śmierci proboszcza Friedlandu, którego zabił szlachcic Fryderyk Schaff. Informacje są niestety skąpe, stąd nie wiadomo z jakich przyczyn doszło do mordu i jaka kara spotkała skrytobójcę.

Literatura:

  • Zob. m.in.: W. Drobek, Korfantów. Historia i współczesność, Opole 1993, s. 12.
  • Regestem zur Schlesien Geschichte 1316-1326, hrsg. C. Grünsegens, K. Wutke, Breslau 1898, s. 216.
  • Codex Dilpomaticus Silesiae, b. XXIX, hrsg. K. Wutke, Breslau 1923, s. 37.
  • Regesty śląskie 1343-1348, t. I, pod red. W Korty, Wrocław-Warszawa-Kraków 1975, s. 199.
  • W Krause, Aus der Geschichte von Friedland, „Haimatkalender des Kreises Falkenberg” 1939, s. 95-96.
  • Aus der Geschichte der katholischen Pfarrkirche In Friedland OS., b.d. i m. w., s. 1.
  • W. Schelenz, Die Stadt Friedland O/S, [w:] Heimatbuch des Kreises Falkenberg In Oberschlesien, Scheinfeld 1971, s. 117.
  • Zob. „Friedlander Stadtblat” z 7 VII 1917; M. Misztal, Crimen, „EKO i My” nr 9 (14/95), s. 9.

Marek Misztal

 

Print Friendly, PDF & Email

165 thoughts on - Najstarsze dzieje Korfantowa

LEAVE A COMMENT