Cele nauczania mogą być opisywane różnorodnie. Każda z definicji w zasadzie będzie dotykać podobnych kwestii. Oto kilka definicji, które przed kilku laty opublikowałem na nieistniejącej już stronie doradcy metodycznego historii i wos (www.doradca-wom.pl.tl):

• Cele nauczania to opis zmiany jaką nauczyciel chce wywołać u uczniów w wyniku kształcenia. Można powiedzieć, że cele kształcenia to oczekiwane właściwości uczniów. Cele można podzielić na: poznawcze,  kształcące i wychowawcze.
• Cele poznawcze (uczeń wie, zna, rozumie). Termin używany na oznaczenie jednej z grup celów nauczania, których treści odnoszą się przede wszystkim do wyposażenia ucznia w system podstawowych wiadomości. Dominującym komponentem celów poznawczych będzie znajomość i rozumienie faktów, pojęć, prawidłowych związków, teorii.
• Cele kształcące (uczeń umie potrafi) odnoszą się przede wszystkim do rozwijania i kształcenia zdolności poznawczych uczniów oraz budzenie i rozwijania zainteresowań, zwłaszcza intelektualnych, skłaniających do samodzielnego poznawania obiektywnej rzeczywistości.
• Cele wychowawcze, to grupa celów nauczania charakteryzująca się dominacją wpływu na rozwój osobowości ucznia, zaangażowanej w życiu rodzinnym i zawodowym, w życiu społeczności szkolnej i lokalnej oraz życiu kulturalnym. Do komponentów tej grupy należy zaliczyć: kształtowanie i rozwijanie uczuć i postaw moralnych, społecznych i estetycznych oraz ściśle z nimi związanych cech charakteru i motywacji działania.

Najbardziej znaną jest taksonomia celów nauczania opracowana przez Bolesława Niemierkę:

Literatura:

• Niemierko B., Ocenianie szkolne bez tajemnic, Warszawa 2002.
• tenże, Między oceną szkolną a dydaktyką. Bliżej dydaktyki, Warszawa 1999.

Marek Misztal