Działalność wystawiennicza jest jedną z najbardziej użytecznych i rozpowszechnionych metod oglądowych stosowanych w pracy z uczniami. Chcąc zdefiniować to pojecie, można przyjąć, że jest to zespół działań zmierzających do opracowania plastycznego ekspozycji materiału ilustracyjnego, w celu upowszechnienia określonych informacji i wartości zgodnych z założeniami podstawy programowej oraz strategią pracy szkoły.

Do najczęściej stosowanych form wystawienniczych możemy zaliczyć: wykonanie tematycznych gazetek klasowych, prezentacje makiet i modeli, kompletowanie dokumentacji w formie albumów i teczek, wykonanie folderów, gromadzenie różnego rodzaju materiału ilustracyjnego, organizowanie giełd hobbystycznych.

Zalety wykorzystywania tej formy działań są oczywiste. Zatem, dlaczego warto i o czym należy pamiętać podejmując się realizacji wystawy?

1. Przygotowywanie wystawy stwarza możliwość działania, konfrontacji wiedzy i umiejętności zdobytych na zajęciach z wiedzą źródłową oraz inspiruje do samodzielnego poszerzania wiadomości oraz pobudza zainteresowania ucznia.
2. W sposób niezauważalny dla dziecka ma miejsce uczenie się przez obserwowanie.
3. W odróżnieniu od typowych sytuacji lekcyjnych, realizacja wystawy daje możliwości wykazania się wszystkim uczniom.
4. Dodatkową korzyścią jest to, że nauczyciel i uczeń stają się partnerami współodpowiedzialnymi za realizacje projektu.
5. Podejmując się wykonania wystawy w optymalny sposób wykorzystujemy te właściwości dziecka, których na co dzień nie zauważamy: jego ekspresję, spontaniczność, bezinteresowność (co przy dużych realizacjach jest nie bez znaczenia), umiejętność dostrzeżenia szczegółów, które uchodzą uwadze osoby dorosłej.
6. Dla rodziców takie „dzieło zbiorowe” jest powodem do dumy. Dla nauczyciela, okazją do pokazania własnych możliwości twórczych i umiejętności kreatywnego myślenia. Udana wystawa to swoista inwestycja w przyszłość. Zapewnia bowiem:

• możliwość pozyskania sojuszników w przyszłych przedsięwzięciach (rodziców, nauczycieli, samorządu terytorialnego, instytucji wsparcia zewnętrznego, sponsorów);
• gotowość uczniów do uczestnictwa w następnych przedsięwzięciach tego typu;
• lepsze poznanie możliwości i predyspozycji członków zespołu uczniowskiego;
• sprawdzenie własnych możliwości i umiejętności.

O czym należy pamiętać pracując nad przygotowaniem wystawy?

1. Organizacja wystawy musi wynikać z wcześniej określonych celów, zgodnych z planem pracy szkoły (zespołu), klasy, z podstawą programową danego etapu edukacyjnego.
2. Tematyka, zakres wystawy oraz plan działań muszą być wcześniej zaakceptowane przez wszystkie zainteresowane podmioty.
3. W zależności od tematyki i rodzaju przedsięwzięcia będą to: uczniowie, rodzice, rada pedagogiczna, dyrektor szkoły (zespołu), samorząd terytorialny, sojusznicy zewnętrzni (instytucje, organizacje).
4. Szukając sojuszników nie działaj „w ciemno”. Profesjonalnej wystawy sam nie przygotujesz. Potrzebny będzie informatyk, plastyk, fotograf, być może stolarz i szklarz oraz sponsor.
5. Bądź przewidujący. Działaj z wyprzedzeniem. Zawczasu zadbaj o zaproszenie gości i nagłośnienie całego przedsięwzięcia w mediach.
6. Wreszcie, twoi najbliżsi współpracownicy – uczniowie. Pamiętaj, że warunkiem realizacji zadania jest dobrze przygotowana instrukcja zadania. Powinna ona zawierać:

• temat wystawy i jej cele;
• zadania do wykonania, które mają doprowadzić do realizacji celów;
• ewentualne źródła, w których należy szukać informacji;
• określenie czasu na realizacje zadania;
• terminy konsultacji stopnia realizacji;
• uwagi do sposobów realizacji zadania;
• kryteria oceny zadania.

Gdy wystawa będzie już gotowa, pamiętaj o tym, by włączyć uczniów także do etapu prezentacji, np. w roli przewodników.

Marek Misztal

Za: Misztal M., Co i jak wystawiać?, „Nowy Biuletyn Szkolny” nr 8/99, s. 8-9; tenże, Rola wystawy w pracy dydaktyczno-wychowawczej szkoły, „Muzeum Szkolne” nr 41, „Wiadomości Historyczne” nr 2-3/2000, s. 20-22.