Jak zmieniał się herb Korfanowa na przestrzeni dziejów?

  Mikroświaty

Zamek stanowi jeden z częściej spotykanych elementów występujących w heraldyce topograficznej, potwierdzając status miejski osady. Tak jest również w przypadku Korfantowa. Począwszy od najstarszego znanego herbu miasta, a skończywszy na obecnie obowiązującym, dominującym składnikiem tarczy herbowej jest zamek.

Najstarsza, znana pieczęć miejska przedstawiająca herb Korfantowa pochodzi z początków XVIII w. (1720 r.). Opisał ją Damian Tomczyk. Na pieczęci widnieje zamek warowny o trzech blankowanych wieżach z otwartą bramą, która symbolizowała gościnność. Druga pieczęć, również skatalogowana przez Tomczyka, pochodzi z 1809 r. W polu tarczy zawiera motyw zamku z otwartą bramą. W napisie otokowym można odczytać: „STADTVERORDNETE ZU FRIEDLAND 1809” („Rada Miejska Friedlandu”).

k1809

Kolejna, to pieczęć miejska odciśnięta na dokumencie z 1874 r. i wzorowana na opisanej powyżej pieczęci z 1720 r. Została odnaleziona podczas kwerendy archiwum parafialnego w Korfantowie. Data sprawienia tłoka nieznana, najprawdopodobniej pochodzi z 1 p. XIX w. W polu tarczy (37 mm) znajduje się zamek z otwartą bramą i trzema wieżami przykrytymi spiczastymi hełmami. Dwie boczne wieża zwieńczone są krzyżami, środkowa zaś chorągiewką. Na pieczęci widoczny jest także niewyraźny motyw zwierzęcia. Nie jest to jednak pies, jak twierdził Damian Tomczyk, ale Baranek Boży wyłaniający się z okna powyżej bramy. Potwierdzają to znane motywy herbu z późniejszego okresu. Całość kompozycji opasana jest ornamentem kartuszowym. W otoku napis: SIG. CIVITA. FRIDLAND IN DUCA. OPPOLEN (powinno być OPPOLIEN. – M.M.), w pełnym brzmieniu: Sigillum civitatis Friedland in ducatus opolliensium, co oznacza: „Pieczęć miasta Friedland w księstwie opolskim”.

Pies stojący na straży, którego chciał widzieć na herbie Damian Tomczyk, symbolizuje odwagę, ochronę i czujność. Można jednak widzieć w psie te przymioty, dla których również trafił do heraldyki: przyjaźń, odwagę, bezinteresowne oddanie. Baranek natomiast to symbol czystości, prostoty, niewinności i posłuszeństwa. W ujęciu religijnym Baranek Boży (Agnus Dei) odnosi się do ofiary Chrystusowej. Szerzej, może również symbolizować proroków, apostołów, wyznawców Chrystusa i wreszcie sam Kościół. Podobnie jak pies, baranek na stałe wszedł do heraldyki ziemskiej, topograficznej i rodowej. Często ukazywany ze sztandarem zwycięstwa nad szatanem, z uwidocznionym czerwonym krzyżem na białym polu.

scan_104

Odnalezioną również w archiwaliach Parafii Trójcy Świętej w Korfantowie, jest pieczęć magistratu miejskiego odciśnięta na dokumencie z 1890 r. Opisana przez badacza niemieckiego Otto Huppa i przez Damiana Tomczyka. Otto Hupp szacował datę sprawienia tłoka pieczęci na XVIII w., natomiast Damian Tomczyk na 1 p. XIX w. W polu tarczy pieczęci (śr. 37 mm) widnieje zamek w formie i ornamentyce nawiązujący do stylu pieczęci opisywanej wcześniej. Wyraźnie widać trzy niższe wieże zwieńczone krzyżami oraz czwartą najwyższą ozdobioną chorągiewką. W otoku napis: MAGISTRAT ZU FRIEDLAND 0/SCHL. (Magistrat w Friedlandu na Górnym Śląsku). W oknie nad bramą widoczna sylwetka leżącego baranka ze sztandarem.

scan 105

Plastycznymi rozwinięciami motywu umieszczonego na wymienionych pieczęciach są stylizowane herby z początków XX w. Pierwszy z nich to herb stanowiący element sztukaterii remizy strażackiej z 1910 r. Drugi – odnaleziony w archiwach parafialnych, w otoku kartuszowym z 1915 r. W obydwu przypadkach, wizje przedstawiają czterowieżowy zamek oraz baranka wyłaniającego się z okna. Ciekawym wydaje się herb umieszczony na medalu upamiętniającym 75 lat istnienia stowarzyszenia strzeleckiego w Korfantowie z 1924 r. Widać na nim znany motyw zamku oraz wizerunek Baranka Bożego w aureoli ze sztandarem.

k1915remiza-14herbfried

Na przełomie XIX i XX w., wspomniany wcześniej, niemiecki grafik i heraldyk Otto Hupp, opisał herb Korfantowa z białym, trójwieżowym zamkiem, zwieńczonym czerwonymi hełmami wież z chorągiewkami. Z herbu wyrugowano jednak wizerunek baranka. W dolnej części budowli widoczne są uchylone drzwi, co można odczytywać jako zaproszenie dla przyjaciół oraz przestrogę dla niechcianych gości.

herb4

Obecnie obowiązujący herb Korfantowa wyraźnie nawiązuje do wzorca spopularyzowanego przez Huppa. Nowym elementem, który zamieszczono na tarczy herbowej są fale wody, symbolizujące rzekę Ścinawę Niemodlińską, wzdłuż której położone są ziemie Gminy Korfantów. Trochę szkoda, że baranek patronujący miastu przez kilkaset lat, musiał schować się za mury zamku.

herb3

Literatura:

  • Hupp O., Die Wappen und Siegel der Deutschen Stadte, Flecken und Dorfer. Helf 2: Pomern, Posen und Schlesien, Frankfurt a/M 1898.
  • Hupp O., Deutsche Ortswappen, Berlin 1926.
  • Misztal M., Dawne pieczęcie obecnej gminy Korfantów, „Nowy Biuletyn Szkolny” nr 7/03.
  • tenże, Dzieje Kościoła Trójcy Świętej w Korfantowie, Opole 2000.
  • Tomczyk D., Herby miast Śląska Opolskiego, Opole 1996.

Marek Misztal

Print Friendly, PDF & Email

23 thoughts on - Jak zmieniał się herb Korfanowa na przestrzeni dziejów?

LEAVE A COMMENT